سناریوهای نقره‌ای برای بازار طلایی عراق
نشست خبری دکتر حامد سلطانی‌نژاد مدیرعامل بورس کالای ایران برگزار شد که وی در این جلسه به بررسی دستاوردهای بورس کالای ایران در ۱۱ ماه ابتدای سال جاری و برنامه‌ها و اهداف پیش‌روی این بازار مالی پرداخت. شاید مهم‌ترین بخش از صحبت‌های وی را بتوان جایگاه بورس کالا در حجم معاملات کل بازار سرمایه دانست آن هم در وضعیتی که در ۱۱ ماه ابتدای سال جاری ۴۸ درصد از ارزش کل بازار سرمایه در بستر بورس کالا مورد دادوستد قرار گرفته است. معاملات محصولات کشاورزی در چارچوب قیمت تضمینی و مخصوصا دادوستد گندم و همچنین ویژگی‌های بازار عراق، ثبت معاملاتی مهم به این مقصد و همچنین بررسی استراتژی‌های اصلی بورس کالا برای حضور در این بازار جذاب به‌صورت دائمی مهم‌ترین بخش‌های گفت‌وگوی صریح سلطانی‌نژاد در حضور خبرنگاران بود.
ذات توجه خبرنگاران اقتصادی به بازار عراق نشان می‌دهد که رسانه‌ها و افکار عمومی به شدت پیگیر عرضه‌های صادراتی بورس کالا به مقصد بازار عراق هستند که مطالبه صحیح و بسیار مهمی است، زیرا بخش قابل قبولی از عرضه‌های مازاد بر تقاضای بازار داخلی از پتانسیل صادرات؛ آن هم از بستر بازارهای رسمی را در بر خواهد داشت. مدیرعامل بورس کالا درخصوص تلاش‌های این بازار مالی در سال‌های اخیر گفت: مدت‌هاست که بازار عراق را رصد می‌کنیم و از ابتدا سعی کرده‌ایم این بازار را آن گونه که هست و با فرض واقعیت‌های معاملاتی و سنتی بودن شرایط داد و ستد شناسایی کنیم تا بتوان بهترین رویکرد برای ورود به بازار عراق را انتخاب کرد. معاملات در این بازار اغلب به‌صورت نقدی است و همین شرایط در کنار شاکله سنتی این بازار مخاطرات خاص و پیچیده‌ای را در بر دارد. با توجه به شرایط سنتی این بازار، مدل بورس کالا در این کشور اصطلاحا غریبه است بنابراین در ابتدا باید تجار برجسته در این کشور را با مکانیزم معاملاتی بورس کالا آشنا کرد و به این منظور با گروه‌های تجاری بسیاری دیدار کرده‌ایم.
به‌صورت دقیق‌تر و پس از ایجاد فاز آشنایی با بورس، می‌توان مدل پیشرفته‌تری از عملکرد را به کار بست؛ یعنی دو شیوه ورود به کمک سیستم‌های کارگزاری یا ورود مستقیم بورس کالا به بازار عراق در دستور کار قرار خواهد گرفت اگرچه باز هم باید گفت که این موضوع مخاطرات خود را دارد. به‌عنوان مثال بررسی‌ها نشان می‌دهد که در عرضه‌های صادراتی آرد، گندم و مصنوعات فولادی، عراق یکی از مقاصد محموله‌ها بوده ولی در مورد میلگرد فولادی عرضه با مقصد بازار عراق صورت گرفت و شاهد معامله ۵۰۰ تن میلگرد از بستر بورس کالا بودیم که مسیر جدیدی را برای صادرات فراهم کرده است. برای تداوم این شرایط معاملاتی هم‌اکنون بسترهای لازم تا حدودی فراهم است و بورس کالا نیز از این شرایط معاملاتی حمایت خواهد کرد.
سلطانی‌نژاد در ادامه به بررسی دقیق‌تر استراتژی صادراتی بورس کالا در بازار عراق پرداخت و گفت: سناریوهای مختلف و چندلایه‌ای برای حضور در بازار عراق ترسیم شده و در لایه بعدی این سه گزینه یعنی ایجاد تالار صادراتی در منطقه آزاد اروند، ارتباطات سیاسی و دیپلماتیک بین دو کشور و تشکیل بورس کالای مشترک و همچنین تاسیس شعبه‌ای در عراق مورد بررسی قرار گرفته است. وی در ادامه درخصوص اهمیت روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای عربی گفت: ناگزیر هستیم که با کشورهای عربی همسایه وارد دادوستد و مبادلات تجاری و اقتصادی گوناگونی شویم. هزینه پایین حمل و نقل، قرابت‌های فرهنگی و مسائل مختلف موجب شده تا همکاری‌های اقتصادی ایران و این کشورها یک الزام لحاظ شود. این الزام در شرایطی باید لحاظ شود که محموله‌های صادراتی فعلی معاملات منسجمی نبوده و بعضا به‌صورت پیله‌وری انجام می‌شود، بنابراین نقش بورس کالا برای ایجاد زیرساختی امن که تولیدکننده بتواند تولیدات خود را در بازار هدف عرضه کند برجسته‌تر خواهد شد.
در ادامه این نشست و باز هم در مورد بازار عراق مدیرعامل بورس کالا به خبرنگار «دنیای اقتصاد» درخصوص آخرین استراتژی حضور در بورس کالا با توجه به اهداف پیش‌رو عنوان کرد: تمامی سناریوهای ذکرشده هم‌اکنون در دستور کار قرار دارد اگرچه در فاز رسمی تاسیس شعبه در عراق و تاسیس بورس کالای مشترک مورد پیگیری قرار گرفته است. هم‌اکنون عراق در حال احیای صنایع داخلی است و همین مطلب به معنی نیاز به زیرساخت‌های تولیدی و مواد اولیه و محصولات میانی است. تمامی این شرایط به مدرن شدن تجارت بین دو کشور نیازمند است و باید خط تجارت با عراق را راه‌اندازی کرد. هم‌اکنون تسویه وجوه به‌صورت رسمی و در سیستم بانکی و خرید تجار از بورس کالا در دستور کار قرار داشته، فاز دوم فعال شدن تالار اروند در منطقه آزاد و فاز سوم حضور بورس کالا در بازار عراق مدنظر قرار داشته و دارد.
ثبت رکورد تاریخی ارزش کل معاملات
مدیرعامل بورس کالا در این نشست به آمار معاملات بورس کالای ایران در ۱۱ ماهه سال ۹۶ اشاره کرد و افزود: ارزش کل معاملات بورس کالای ایران در ۱۱ ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۹ درصد افزایش پیدا کرده و به بیش از یک میلیون و ۳۵ هزار میلیارد ریال بالغ شده که در ۱۱ ماهه سال جاری بالاترین رکورد تاریخی ارزش کل معاملات بورس کالای ایران رقم خورده است.وی ادامه داد: در این مدت ۲۴ میلیون و ۱۳۱ هزار تن محصول به ارزش ۴۴۶ هزار و ۳۵۳ میلیارد ریال در بازار فیزیکی بورس کالای ایران مورد معامله قرار گرفته است که این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش ۴ درصدی در حجم و ۳۳ درصدی در ارزش معاملات را نشان می‌دهد.سلطانی نژاد ادامه داد: همچنین جمع معاملات بازار مشتقه بورس کالای ایران با افزایش ۲۷ درصدی حجم و ۶۱ درصدی ارزش معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه شده است؛ به‌طوری که بیش از ۳ میلیون و ۸۱۷ هزار قرارداد به ارزش ۵۷۹ هزار و ۱۴۳ میلیارد ریال در این بازار داد و ستد شده است.وی به تفکیک سهم گروه‌های کالایی از ارزش معاملات بازار فیزیکی در یازده ماهه سال ۹۶ پرداخت و گفت: محصولات صنعتی و معدنی با ارزشی حدود ۱۸۳ هزار میلیارد ریال معادل ۴۱ درصد بیشترین سهم از ارزش معاملات بازار فیزیکی را به خود اختصاص داده است. در این میان محصولات پتروشیمی با ارزش معاملات ۱۳۹ هزار میلیارد ریال و سهم ۳۱ درصدی در رتبه دوم قرار گرفته است. فرآورده‌های نفتی با ارزش معاملات ۹۰ هزار میلیارد ریالی معادل ۲۰ درصد، محصولات کشاورزی با ارزش معاملات ۳۱ هزار میلیارد ریالی معادل ۷ درصد و بازار فرعی با ارزش معاملات ۴ هزار میلیارد ریال و سهم یک درصدی رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.مدیر عامل بورس کالای ایران در ادامه به سهم انواع قراردادها از ارزش کل معاملات بازار فیزیکی در یازده ماهه سال ۹۶ پرداخت و گفت: معاملات نقدی با سهم ۶۱ درصدی معادل ۲۷۳ هزار میلیارد ریال بیشترین سهم را از انواع قراردادها به خود اختصاص داده است. این در حالی است که معاملات سلف نیز ۳۹ درصد از ارزش کل معاملات بازار فیزیکی معادل ۱۷۳ هزار میلیارد ریال را از آن خود کرده است.سلطانی‌نژاد همچنین به میزان تامین مالی انجام شده از طریق معاملات سلف و نسیه در بازار فیزیکی بورس کالای ایران اشاره کرد و گفت: محصولات صنعتی و معدنی با ارزش تامین مالی ۱۳۶ هزار و ۷۳۳ میلیارد ریال معادل ۷۹ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. در این میان محصولات پتروشیمی با ارزش تامین مالی ۳۴ هزار و ۴۶۵ میلیارد ریال معادل ۲۰ درصد در رتبه دوم قرار گرفته است.
مدیرعامل بورس کالای ایران به میزان معاملات گواهی سپرده کالایی در یازده ماه امسال اشاره کرد و افزود: در ۱۱ ماهه امسال معاملات گواهی سپرده کالایی ذرت با ارزش ۴ هزار و ۲۱۱ میلیارد ریال سهم ۸۶ درصدی از ارزش این بازار را کسب کرده است. در این میان گواهی سپرده جو نیز با ارزش ۲۸۲ میلیارد ریال سهم ۶ درصدی و گواهی سپرده سکه طلا، پسته و زعفران نیز سهم ۸ درصدی از معاملات این بازار را به خود اختصاص دادند. مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به روند معاملات محصولات کشاورزی در سال ۹۶ اشاره کرد و گفت: در ۱۱ ماه سال جاری ۲ میلیون و ۷۹۱ هزار تن محصول کشاورزی به ارزش ۳۱ هزار و ۲۲۹ میلیارد ریال در بورس کالای ایران دادوستد شد که بالاترین رکورد و بیشترین میزان معاملات صورت گرفته در این بازار از سال ۸۶ تاکنون بوده است. همچنین در ۱۱ ماه امسال ۳ میلیون و ۶۷۳ هزار تن محصول به ارزش ۱۳۸ هزار و ۶۸۵ میلیارد ریال در بازار پتروشیمی داد و ستد شده که ارزش و حجم معاملات این بازار نیز بیشترین ارزش و حجم معاملات از سال ۸۶ تاکنون بوده است.سلطانی نژاد ادامه داد: بررسی روند حجم معاملات قراردادهای آتی نیز نشان می‌دهد که این قراردادها نیز با معامله ۳ میلیون و ۷۷۶ هزار قرارداد به ارزش ۵۷۹ هزار میلیارد ریال در ۱۱ ماه سال ۹۶ مواجه شده است.
سهم ۴۸ درصدی از ارزش کل معاملات بازار سرمایه
مدیر عامل بورس کالای ایران در ادامه این نشست به اقدامات مهم بورس کالا در سال ۹۶ اشاره کرد و افزود: سهم ۴۸ درصدی شرکت بورس کالای ایران از ارزش کل معاملات بازار سرمایه در ۱۰ ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۶، رشد ۳۹ درصدی ارزش کل معاملات بورس کالای ایران در یازده ماهه سال ۹۶ نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد ۴۴ درصدی ارزش معاملات اوراق بهادار مبتنی بر کالا در یازده ماه ابتدایی سال و رسیدن به ۵۸۹ هزار میلیارد ریال نسبت به مدت مشابه سال گذشته از مهم‌ترین اقدامات بورس کالا در سال ۹۶ بوده است.وی در ادامه گفت: همچنین از رشد ۳۳ درصدی ارزش معاملات کالای فیزیکی در یازده ماه امسال و رسیدن به ۴۴۶ هزار میلیارد ریال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۴۵ درصدی ارزش معاملات گواهی سپرده کالایی و رشد ۶۱ درصدی ارزش معاملات بازار مشتقه در یازده ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، در کنار ۹۴ انبار پذیرش شده و دارای نماد فعال در حوزه‌های مختلف کالایی می‌توان به‌عنوان دیگر اقدامات مهم امسال در بورس کالا اشاره کرد.
اهم اقدامات بورس کالا در سال ۹۶
وی به اهم اقدامات انجام شده و نتایج راهبردی در سال جاری در بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی برای محصولات جو دامی، ذرت دانه‌ای و گندم از مهم‌ترین اقدامات انجام شده در حوزه کشاورزی بوده است که در این راستا پذیرش ۱۸ انبار برای محصول جو دامی در ۵ استان و ۶۹ انبار محصول ذرت دانه‌ای در ۵ استان مشمول اجرای طرح قیمت تضمینی به روش گواهی سپرده کالایی، جمع‌آوری و ارزیابی اطلاعات ۲۵۱ هزار نفر از کشاورزان جو و ذرت از طریق سامانه ثبت اطلاعات کشاورزان، راستی‌آزمایی ۱۱۱ هزار شماره حساب متعلق به کشاورزان از طریق سامانه ثبت اطلاعات کشاورزان و اخذ کد معاملاتی برای حدود ۲۲ هزار و ۶۰۰ کشاورز برای استان‌های مشمول اجرای طرح از طریق گواهی سپرده کالایی صورت گرفت.به گفته سلطانی‌نژاد پذیرش جوجه یک روزه گوشتی و راه‌اندازی معاملات آن در جهت تکمیل زنجیره ارزش طیور، راه‌اندازی معاملات گواهی سپرده پسته در بورس کالای ایران با پذیرش ۳ انبار در زرند، سیرجان و دامغان و نیز اجرای طرح خرید توافقی زعفران و انجام معاملات به ارزش ۶۸۶ کیلوگرم زعفران از دیگر اقدامات مهم این حوزه بوده است.
وی به مهم‌ترین اقدامات انجام شده در حوزه نفت و پتروشیمی اشاره کرد و گفت: افزایش ۱۱ درصدی مقدار و ۳۳ درصدی ارزش معاملات محصولات پتروشیمی در یازده ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رسیدن به رکورد جدید در حجم و ارزش معاملات محصولات پتروشیمی، افزایش ۹ درصدی مقدار و ۴۸ درصدی ارزش معاملات فرآورده‌های نفتی در یازده ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ایجاد امکان انعقاد قراردادهای بلندمدت در نتیجه هم‌اندیشی و توافق با صنایع بالادست و پایین‌دست پتروشیمی از طریق انجام معاملات کشف پریمیوم، تعامل با نهادهای ذی‌ربط و ایجاد امکان مشارکت خریداران حقیقی در تالار محصولات پتروشیمی بورس کالای ایران از مهم‌ترین اقدامات صورت گرفته در این حوزه بوده است.مدیرعامل بورس کالای ایران در ادامه به حوزه محصولات صنعتی اشاره کرد و گفت: سهم ۴۱ درصدی معاملات محصولات صنعتی و معدنی از کل ارزش معاملات فیزیکی در یازده ماه سال ۱۳۹۶ نسبت به مدت مشابه سال گذشته، سهم ۷۵ درصدی معاملات سلف در حوزه محصولات صنعتی و معدنی در یازده ماه ابتدایی سال، تکمیل شدن محصولات زنجیره فولاد با پذیرش گندله و کنسانتره سنگ آهن برای عرضه در تالار داخلی، رایزنی و تصمیم‌سازی درخصوص مصوبه شورای رقابت در مورد الزام همه تولیدکنندگان فولادی به عرضه ورق گرم در بورس کالا و آغاز معاملات سنگ آهن در تالار داخلی از مهم‌ترین اقدامات این بخش بوده است.
مهم‌ترین برنامه‌های آتی
مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران در ادامه این نشست برنامه‌های آتی بورس کالای ایران را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: تهیه سازوکار بازار معاملات تهاتری، راه‌اندازی معاملات حق امتیاز، راه‌اندازی معاملات اوراق خرید دین، راه‌اندازی حراج به روش مناقصه، ایجاد امکان تسویه چند مرحله‌ای، راه‌اندازی معاملات قرارداد آتی خاص، راه‌اندازی معاملات کشف پریمیوم، امکان‌سنجی راه‌اندازی معاملات مبتنی بر رویت براساس حراج حضوری، راه‌اندازی سیستم تسویه و مدیریت ریسک لحظه‌ای مشتریان، توسعه دارایی‌های پایه قراردادهای آتی، اختیارمعامله، گواهی سپرده کالایی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی از مهم‌ترین برنامه‌های آتی بورس کالای ایران در سال ۹۷ است.
وی اضافه کرد: همچنین ایجاد بستر معاملات به پشتوانه قبض انبار همراه با بازبینی کلیه فرآیندهای پذیرش انبار و دستورالعمل آن، اجرای ماده ۳۳ قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی برای محصولات گندم، جو، ذرت، برنج و دانه‌های روغنی در قالب عرضه فیزیکی و گواهی سپرده کالایی، اجرای سیاست حمایتی خرید توافقی برخی محصولات کشاورزی با اولویت زعفران، خرما، پسته و کشمش، اجرایی‌سازی بند الف ماده ۳۲ قانون برنامه ششم توسعه در راستای توسعه بازار محصولات کشاورزی و تدوین راهبرد بورس کالای ایران در حوزه کشاورزی از دیگر برنامه‌های آتی شرکت است.
محمدحسین بابالو
ارسال نظر